หลายคนสงสัยว่าโครงงานคืออะไร และประเภทของโครงงานมีกี่อย่าง? โครงงานคือการศึกษา การค้นคว้าหรือการทดลองเป็นสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ทำให้ผู้ที่ต้องการหาความรู้หรือสงสัยอยู่ หรือต้องการแก้ปัญหาด้วยโดยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งจะได้ทั้งผลสรุปและผลลัพธ์ ต่างๆ อาจไม่ตรงตามจุดมุ่งหมายก็ได้ เพราะโครงงานนั้นจะเกิดจากการกระทำที่ไม่ที่ผู้ใดเคยทำมาก่อน ผลอาจจะออกมาไม่ตรงจุดก็ไม่ใช่ปัญหาการทำโครงงานแต่อย่างใด โครงงานเหมือนการทำวิจัยเล็กๆ มีหลายรูปแบบ แต่ละรูปแบบนั้นกระบวนการไม่ยุ่งยากเท่ากับการทำวิจัยและผู้ทำช่วงวัยนี้อาจจะทำได้ไม่เท่ากับนักศึกษา นักวิชาการ เพราะไม่เข้มงวดเท่ากับการทำวิจัยนั่นเอง
โครงงาน มีกี่ประเภทอะไรบ้าง
1.โครงงานทดลอง
โครงการทดลองนี้มุ่งเน้นการศึกษาปัจจัยหรือเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้น (What it will be) เมื่อทำการทดลองกับตัวแปรต้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาความเชื่อมโยงและผลกระทบต่อตัวแปรตาม การทดลองจะใช้ตัวแปรต้นในการจำลองสถานการณ์ที่ต้องการศึกษา เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับว่าตัวแปรต้นมีผลต่อตัวแปรตามอย่างไร และมีการควบคุมตัวแปรอื่น ๆ ที่อาจมีผลต่อตัวแปรตามได้ด้วย เพื่อให้ได้ความรู้และเข้าใจลึกซึ้งเกี่ยวกับผลลัพธ์ของการทดลองในที่สุด
2.โครงงานสำรวจ
เป็นโครงงานที่มีสภาพอยู่ในปัจจุบัน ประเภทโครงงานนี้จะรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งในการสำรวจทางธรรมชาติและจำแนกย่อยเป็นหมวดหมู่ นำเสนอในรูปแบบต่างๆเพื่อสร้างความสัมพันธ์ดังกล่าวได้อย่างชัดเจนขึ้น โครงงานนี้ผู้เรียนจะต้องไปศึกษาและรวบรวมข้อมูลแบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบสังเกตหรือการบันทึกต่างๆ ในการศึกษานั่นเอง
3.โครงงานประดิษฐ์
คือการนำทฤษฎีความรู้มาประยุกต์ใช้ และเครื่องมือต่างๆ ในการทำงานหรือการใช้สอยอย่างอื่นก็สามารถคิดค้นโครงการนี้ได้ตามต้องการเนื่องจากเป็นการประดิษฐ์ที่ยังไม่มีใครทำ จึงเป็นความคิดที่ค่อนข้างอิสระ สามารถปรับปรุงแต่งได้และดัดแปลงของเดิมที่มีอยู่แล้วได้ เพิ่มให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมถึงการสร้างแบบจำลองต่างๆโครงงานประเภทนี้เป็นการทดลองเพื่อปรับปรุงแก้ไข เป็นระยะจึงเรียกว่า โครงงานทดลองเชิงพัฒนา
เทคนิคคิดหัวข้อโครงงานให้ถูกใจอาจารย์
- สังเกต สิ่งแวดล้อม ที่เป็นปัญหาใกล้ตัวก่อน ใช้การสังเกตสิ่งแวดล้อมใกล้ๆตัว สำหรับปัญหาของนักเรียนที่เจอไม่ว่าจะเป็นสิ่งแวดล้อมจากที่บ้านที่โรงเรียนสิ่งแวดล้อมทั่วไป อาทิเช่น โรงเรียน มีเศษขยะ เศษหญ้าเศษไม้ หรืออุปกรณ์อื่นๆที่สามารถนำกลับมารีไซเคิลและใช้งานได้ คิดวิเคราะห์หาวิธีสามารถทำให้ให้เกิดประโยชน์ได้อีกครั้ง
- สำรวจอาชีพเสริมในท้องถิ่น เป็นการสำรวจผลจากการประกอบอาชีพเสริม ของชุมชนหรือตัวนักเรียนเองรวมถึงครอบครัวโดยใช้วิธีการเพิ่มประมาณผลผลิตหรือปรับปรุงวิธีต่างๆให้มีประสิทธิภาพเช่น คิดหาวิธีทำให้ปลามีสีสวยงาม การเลี้ยงปลา หรือหาสูตรทำอาหาร การเพาะปลาเป็นต้น
- สำรวจอาชีพในท้องถิ่น ให้สำรวจปัญหาที่เกิดจากอาชีพในท้องถิ่น เช่นชาวสวนทำไมได้ผลผลิตไม่เต็มจำนวน มีผลข้างเคียงมาจากการเพราะปลูกที่ผิดวิธี ปัญหาจากแมลงศัตรูพืช วัชพืชต่างๆหาวิธีในการกำจัดศัตรูพืช วัชพืชต่าง ๆ หรือนำสิ่งเหล่านั้นนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้หรือไม่ หาวิธีในการลดค่าใช้จ่ายการการผลิต หาวิธีในการลดเวลา จำนวนต้นทุน ฯลฯ
ประโยชน์ที่ได้รับจากการทำโครงงาน
- ได้ความรู้ที่มีประโยชน์จากโครงงานที่ทำ ทั้งผลดี -ผลเสีย ข้อสรุปต่างๆ บ้างหัวข้อที่เลือกทำ สามารถสร้างรายได้ ได้อีกด้วย
- มีความสามัคคี สร้างสัมพันธ์ เพราะการทำโครงงาน ต้องมีบุคคลอื่นทำด้วย ได้แลกเปลี่ยนความคิด ไอเดียต่างๆ ให้มีประโยชน์ได้มากที่สุด
- ได้ฝึกการวางแผน การตั้งเป้าหมาย ความอดทนต่อการสำรวจ ยังมีความคิดสร้างสรรค์ในด้านงานศิลปะอีกด้วย
การทำโครงงาน จึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับครูและนักเรียน ในยุคปัจจุบันการทำโครงงาน นั้นไม่ยากเท่าเมื่อก่อน เนื่องจากมีความทันสมัยของเทคโนโลยีเข้ามาช่วย สามารถค้นหาข้อมูลต่างๆ ได้อย่างกว้างขวางและรวดเร็ว ช่วยลดเวลาการทำได้อีกด้วย